Have a little faith

Mijn vader zei ooit: “Wat is het toch zonde dat kinderen nooit leren van de fouten van hun ouders en dat iedere generatie kennelijk opnieuw het wiel moet uitvinden”. Uiteraard zei hij dat toen ik iets had gedaan wat in zijn ogen beter had gekund, dus de opmerking en vooral de timing waren destijds voor mij behoorlijk irritant. Tegelijkertijd ben ik deze opmerking nooit vergeten dus er zit voor mij zeer zeker een kern van waarheid in.

Gisteren zag ik een filmpje voorbij komen van een man die de holocaust heeft overleefd. Zijn boodschap was heel duidelijk, wat er toen gebeurde was in zijn ogen heel simpel. We zijn mensen gaan uitsluiten. En door mensen uit te sluiten maak je ze eigenlijk onmenselijk. Door de ene persoon als minder ‘mens’ te zien, kun je het voor jezelf verkopen dat je ze als minder waardig ziet dan de mensen die net zo zijn als jij. Als we terugkijken in het verleden zijn er natuurlijk legio voorbeelden van ontmenselijking, ‘tot slaaf gemaakten’, ‘Joden in de tweede wereldoorlog’, ‘buitenlanders’, ‘mensen met een andere huidskleur, taal, religie’ en momenteel hoef je maar naar online of naar het journaal te kijken, ook mensen die zich LHBTQIA+ voelen.

Ik kijk soms met verwondering naar wat er allemaal in de wereld gebeurt. Het liefst kijk ik het journaal niet. Ik besef dat we in een global village wonen en dat het voor een menselijk systeem heel erg veel is om het lot van de wereld op onze schouders te dragen. Tegelijkertijd leven we in een tijd waarin wegkijken niet meer kan. Een wereld waarin het soms onmogelijk lijkt om te begrijpen waarom dingen nu precies gebeuren. Hoe het mogelijk is dat er duizenden mensen uitgemoord worden en de hele wereld toekijkt, schijnbaar zonder iets te doen. Hebben we dan niets geleerd? Ik denk dat de meeste mensen maar één ding willen, gewoon een fijn leven. Gezond zijn, een fijn gezin, een leuke baan, een keer gezellig op vakantie en het gevoel dat ze bij een gemeenschap horen, zijn voor veel mensen simpelweg genoeg. Ik behoor tot die categorie en vraag me af hoe het komt dat een heel klein deel van de mensheid het voor elkaar krijgt om in machtsposities te komen waarin er dus totaal andere belangen spelen. Belangen die ten koste gaan van anderen. Anderen die gewoon fijn en veilig wilden leven.

Eigenlijk had ik het altijd best heel goed voor elkaar, de Nederlandse nationaliteit hebben is echt een voorrecht. Toen ik op mijn zeventiende met een vriendin op vakantie was in Parijs, ontdekten we dat we tot onze 18e verjaardag gratis het Louvre mochten bezoeken. We hadden nog een paar weken en daar maakten we dankbaar gebruik van. Vanuit ons hostel namen we elke dag de metro om uit te stappen voor de deur van het Louvre. We hadden een geweldige tijd. Zonder ouders op vakantie, een vers vwo diploma op zak, de zon scheen, we hadden alle vrijheid en niets hoefde. Een feestelijke vakantie met de leuke spanning van een nieuwe studie voor de boeg, het leven lachte ons toe. Na een zonnige dag in de stad stapten we uit de metro. Zodra de deuren van de wagon achter ons dicht gingen, kwamen er vanuit het niets mannen met gigantische mitrailleurs het station binnen. Iedereen met een donkere huidskleur werd tegen de grond gewerkt. Er werd geschreeuwd om paspoorten, gedreigd met wapens en onze harten bonkten in onze keel. Wij wilden maar één ding, zo snel mogelijk terug naar de veiligheid van ons hostel. “Ik heb geen paspoort bij me”, fluisterde Sabine in mijn oor. “Ik ook niet, laat je metrokaartje maar zien en zeg bonjour”, was mijn reactie. We kwamen ermee weg, met dat metrokaartje en de binnensmondse ‘bonjour’. Op dat moment besefte ik hoe ongelooflijk veel mazzel ik had dat ik blond en Nederlandse bleek te zijn. Mazzel, want voor dat feit heb ik niets hoeven doen. Ik behoorde tot een hele veilige meerderheid omdat ik toevallig geboren was met een huidskleur die deuren opent.

Sinds ik 2,5 jaar geleden een relatie met Daphne kreeg, behoor ik opeens ook tot een minderheid. Ik heb eigenlijk altijd al geweten dat ik op mensen viel, dat was voor mij gewoon. Ik ben wars van hokjes en zoals een lieve alwetende vriendin me ooit zei: “Jij stuitert alle hokjes toch gewoon uit”, en eigenlijk was ik daar best trots op. Het was natuurlijk heel makkelijk praten om op mensen te vallen terwijl ik veilig in een hetero relatie zat. Ik behoorde altijd tot die veilige meerderheid die me destijds in Parijs heel wat ellende bespaard had. Maar de grap is, je weet nooit van tevoren welk spannend hokje anderen zullen bedenken waar jij volgens hun maatstaven in past! Niet jouw keuze, maar het kan jouw wereld zomaar veranderen en het maakt jou géén ander mens!

Nu vindt de mensheid opeens dat ik in een hokje hoor. Ik krijg af en toe de vraag “wat” ik nu eigenlijk ben. Ben je lesbisch (en was je huwelijk met een man dus één grote leugen, is de spannende vraag die daar vaak aan ten grondslag ligt) of ben je biseksueel? Mijn antwoord is dan steevast: “een Nienke”. Mij leek dat antwoord altijd afdoende want wat boeit het een ander van wie ik hou, welke kleur ik heb, in welke God of Godin ik geloof en of er een stempel uit de DSM5 op mij gezet kan worden? Kennelijk boeit het in deze wereld heel erg veel op wie je valt, welke kleur je hebt en welke religie je aanhangt. Ik had gewild, net als mijn vader destijds, dat we geleerd zouden hebben van de fouten van onze voorouders. Dan zou de wereld er echt anders uitzien.

Gisteren lag ik trillend van de zenuwen bij de kaakchirurg in de stoel en had op haar aanraden een koptelefoon met muziek opgezet. Met de gisteren door mij aangemaakte playlist “tandarts” klonk uit de speakers:

“Have a little faith, you’ll see.
It’s alright. Take a little time to breathe.
The tide turns eventually.
It comes in, it goes out.
If you’re ever in doubt.
Just have a little faith.”

Met dank aan deze wijze woorden van Sonmieux werd ik eraan herinnerd dat alles met golfbewegingen gaat. De stress van de tandarts is weer weggeëbd en dat stukje is inderdaad goedgekomen nu kunnen we alleen maar hopen dat ook de stress in de samenleving minder wordt. Have a little faith! (En stop alsjeblieft met het denken in hokjes!)

Nienke